BẢN DỊCH KINH THÁNH CỦA KING JAMES

“The blind leading the blind.”
“By the skin of my teeth.”

Bạn có bao giờ nghe những câu này chưa? Chúng tất cả đều bắt nguồn từ một nơi: bản dịch Kinh Thánh của Hoàng đế James. Và bây giờ, những câu này là những thành ngữ Anh văn phổ biến. Hiểu được những từ trong mỗi câu thì quả là dễ. Nhưng hợp lại, nhóm từ này có một nghĩa mới – nghĩa thành ngữ. Chẳng hạn, câu nói: “An eye for an eye,” không nói về con mắt. Thay vào đó, nó muốn đề cập đến sự công bằng. Nó muốn nói rằng một sự trừng phạt sẽ tương tự đối với tội ác bị trừng phạt – “đong đấu nào, trả đấu ấy.”

Ngày nay, những thành ngữ này thường được những người nói tiếng Anh sử dụng. Kinh Thánh lần đầu tiên không phải được viết bằng tiếng Anh. Thoạt tiên nó được viết, trên hàng nghìn năm, bằng tiếng Hy Lạp và tiếng Hebrew, Nhưng nó đã được dịch nhiều lần bằng nhiều thứ tiếng. Những dịch giả đã hết sức cố gắng để giữ nguyên nghĩa của những từ Hy Lạp và Hebrew. Và bản dịch nổi tiếng nhất là bản dịch của Hoàng đế James, hay còn gọi là KJV. Năm 2011, KJV tổ chức lễ kỷ niệm 400 năm của nó. Chúng ta đề cập đến ảnh hưởng của KJV đối với văn hóa và ngôn ngữ Anh.

Hơn 400 năm qua, bản dịch Kinh Thánh KJV là những bản dịch đã bán dược nhiều hơn so với bất kỳ những cuốn sách nào. Trong thời gian này, nhiều câu nói, những phương pháp ngôn ngữ, những câu chuyện từ KJV đã trở nên một phần của Anh ngữ đàm thoại thông dụng. Cho đến hôm nay, người ta vẫn nói câu như, “The love money is the cause of all evil.” Nhưng thường họ không biết khởi thủy của những câu nói hoặc những câu chuyện này. Các chuyên gia tranh luận rằng những người nói tiếng Anh nhận biết nhiều câu nói, nhiều ý tưởng, nhiều câu chuyện từ KJV hơn bất kỳ sách nào khác. Nhưng người dịch nó đầu tiên đã không có ý định đưa ra một sự dịch thuật để chi phối tương lai văn hóa và ngôn ngữ Anh.

Năm 1604, Hoàng đế James Đệ Nhất là hoàng đế của Anh quốc. Ông quyết định đất nước này cần phải có một bản dich Kinh Thánh mới. Ông tin rằng Kinh Thánh chứa đựng sự   dẫn dắt và chân lý của Thiên Chúa. Và ông muốn tất cả mọi người nói tiếng Anh am hiểu nó. Nên Hoàng đế James đã lựa chọn 47 chuyên gia ngôn ngữ và Kinh Thánh làm việc theo từng nhóm. Họ làm việc ở ba thành phố khác nhau trải trên nước Anh. Bảy năm trời, những chuyên gia này đã dịch Kinh Thánh từ những nguyên ngữ của nó. Họ muốn tạo ra một bản dịch Anh ngữ phổ biến vào thế kỷ thứ 17. Họ muốn một sự dịch thuật Kinh Thánh làm sao để những tu sỹ và người dân thường có thể hiểu được. Bản dịch Kinh Thánh của Hoàng đế James Đệ Nhất được in vào năm 1611. Người ta đã tạo ra nhiều sự dịch thuật Kinh thánh khác nhau. Nhưng mất một thời gian dài, Bản dịch Kinh Tahnh1 của Hoàng đế James mới được phổ biến rộng rãi. Các chuyên viên tin rằng lý do mà KJV có một ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa và ngôn ngữ Anh là vì cách mà người ta dịch thuật nó.

Nhiều năm, những nhà trường nói tiếng Anh đã dùng Kinh Thánh KJV trong lớp học của họ. Họ đã thực hiện điều này bởi vì ngôn ngữ này đơn giản và dễ lĩnh hội. Nhà văn, Jeanette Winterson, nói,

“Bản dịch Kinh Thánh của Hoàng đế James được viết để nói hoặc đọc lớn tiếng.”
Nhiều nhà lãnh đạo giáo hội đã đọc bản dịch Kinh Thánh KJV trước những thành viên giáo hội của họ. Họ thích bản dịch này bởi vì ngôn từ của nó giống như thi ca hay kịch nghệ khi người ta đọc thành tiếng. Giọng 2 như là một kết quả. Bản dịch Kinh Thánh KJV có ảnh hưởng mạnh mẽ đến ngôn ngữ Anh. Những từ và thành ngữ của nó đã trở thành một phần của diễn văn thông thường. Một số nhà văn nổi tiếng như Charles Dickens, John Milton và Lord Tennyson, đã chịu ảnh hưởng bởi bản dịch Kinh Thánh KJV. Nhiều nhà văn, nhà lãnh đạo Anh khác, và những thường dân đã tin cậy những lời này và được sự ủng hộ của họ.

Bản dịch Kinh Thánh KJV cũng ảnh hưởng đến việc trau giồi nói tiếng Anh. Nhà lãnh đạo nhân quyền Hoa Kỳ Martin Luther King thường dùng Kinh Thánh KJV trong những bài diễn văn của ông. Ông thường dùng những câu nói, những ý tưởng phổ biến này để hỗ trợ niềm tin về nhân quyền của ông.

Một nhà văn nổi tiếng, T. S. Eliot, cũng đã viết về sự ảnh hưởng của Kinh Thánh đối với văn chương Anh. Ông gợi ý có một lý do có thể nữa đối với sự ảnh hưởng của nó. Ông nói,
“Kinh Thánh đã chi phối văn chương Anh. Bởi vì nó không chỉ được coi như văn chương. Mà bởi vì nó còn được coi là Lời Chúa.”

Tuy nhiên, có một số chuyên gia cho rằng sự ảnh hưởng của KJV không quan trọng như hầu hết người ta nghĩ. Một trong số những chuyên gia này là David Chrystal. Trong cuốn “Bagat” của mình, ông đã so sánh Kinh Thánh của KJV với những tác phẩm chủ yếu của văn chương Anh. Ông so sánh KJV với Shakespeare. Shakespeare được coi như một trong những nhà văn quan trọng nhất của ngôn ngữ Anh. Ông đã viết những tác phẩm kịch và văn chương vào khoảng thời gian cùng với KJV được dịch.

David Chrystal thấy rằng Shakespeare đã phát sinh đến 1,000 lời thoại mới tiếng Anh. Còn bản dịch Kinh Thánh KJV phát sinh chỉ vào khoảng 40 lời thoại mới. Shakespeare đã dùng khoảng 31,000 từ trong tác phẩm của ông. Và Bản dịch Kinh Thánh của Hoàng đế James chỉ dùng vào khoảng 12,000 từ.

Chrystal tranh luận rằng những con số đó chứng minh rằng bản dịch Kinh Thánh KJV đã không ảnh hưởng ngôn ngữ Anh nhiều như một số người đã tin tưởng. Nhưng những chuyên gia khác lại tin rằng đó là ngôn ngữ đơn giản của bản dịch Kinh Thánh KJV mà đã tạo cho nó là một phần quan trọng của ngôn ngữ Anh. Nó không phải là mục đích của người dịch thuật để phát sinh những từ và những câu nói mới.

Trong thực tế, những người bỏ công vào bản dịch Kinh Thánh KJV đã cố gắng sử dụng ngôn ngữ giản dị. Họ muốn bản dịch thuật nếu có thể càng chính xác và trong sáng thì càng tốt. Họ muốn mọi người nói tiếng Anh đều có thể hiểu được nó.

Bốn trăm năm bản dịch Kinh Thánh của King James là một phần quan trọng của ngôn ngữ và văn hóa Anh. Một số chuyên gia tin những ảnh hưởng của nó sẽ giảm vì thời gian trôi qua. Nhưng những người khác lại cho rằng nó không phải là ngôn ngữ của bản dịch Kinh Thánh KJV đã ảnh hưởng đến những người đọc nó. Giống như T. S. Eliot họ thừa nhận đó là thông điệp những lời đó gây ra. Có chứng cứ để ủng hộ cho cả hai phía tranh luận này. Nhưng thậm chí David Chrystal công nhận rằng,

“Không có bản dịch thuật nào khác đã vươn tới đa số quần chúng trải qua một thời gian dài như bản dịch Kinh Thánh của King James.”

Jos. Tú Nạc, NMS