XUÂN TÂM HỒN

Xuân sang thời, hoa nở người cười.

Xuân sang thời, vui cả đất trời, vui chung…

(Lời ca chúc xuân)

Mùa xuân vẫn được xem là mùa đẹp nhất trong năm. Sau những tháng ngày rét mướt của mùa đông, tiết trời bắt đầu ấm dần lên. Cỏ cây cũng hồi sinh sau những ngày lụi tàn vì giá rét. Cùng nhịp sống với cỏ cây, muông thú, con người cũng như “bừng tỉnh” vào những ngày đầu xuân. Người ta như vui hơn, khoẻ hơn và yêu đời hơn. Theo một thống kê của báo Phụ Nữ cách đây khoảng 10 năm, mùa xuân cũng là mùa các cặp trai gái nảy sinh tình yêu nhiều nhất trong năm (khoảng 40% cả năm). Nếu thể xác cần khí tiết của mùa xuân để phát triển thì tâm hồn cũng vậy; một thể xác to khoẻ sẽ chẳng làm được gì khi tâm hồn cằn cỗi, mệt mỏi. Ngược lại, tâm hồn thanh thoát có thể hoá giải được nhiều nỗi đau thể xác, thậm chí còn có thể giúp thể xác vượt trên bệnh tật. Cần biết bao “xuân tâm hồn”!

Tạo Hoá thật tài tình ấn định trời đất tuần tự xoay vần liên tục Xuân – Hạ – Thu – Đông. Cỏ cây, muông thú và ngay cả con người cũng cần có cái nóng của mùa hè, cái heo hắt của gió thu, cái băng giá của mùa đông và nhất là cái ấm áp, tươi vui, đầy sức sống của mùa xuân. Tiết trời đã được Tạo Hoá tài tình an bài. Con người không thể thay đổi, có chăng chỉ tác động chút ít mà thôi. Riêng “tiết trời tâm hồn”, dường như Tạo Hoá cho con người được toàn quyền. Ngài chỉ đóng vai trò hướng dẫn, giúp đỡ mà thôi. Ngài không bao giờ áp đặt con người trong lĩnh vực này. Mỗi người hoàn toàn tự do chọn lựa “nhiệt” cho cõi lòng mình. Mỗi người có thể chọn “cái nóng của mùa hè”, “cái buốt giá của đêm đông”, “cái heo hắt của gió thu” hay “cái ấm áp, vui vẻ, an bình của tiết xuân”.

Thật lạ lùng, khi được tự do chọn lựa, không hẳn người ta luôn chọn phần tốt cho mình. Nhưng ngược lại, nhiều khi người ta lại chọn sự nóng nảy, đông cứng hay bất an cho mình.

Mùa xuân được gắn với bình an, hạnh phúc. Mà hạnh phúc lại chỉ thực sự hiện hữu khi biết cho đi: “Chính lúc hiến thân là khi được nhận lãnh” (Phanxicô Assisi). Theo lẽ tự nhiên, ai cũng muốn trở thành người nổi bật, muốn mọi người nghĩ rằng “tôi là nhất”. Vì thế, chúng ta thường hay cắt ngang câu chuyện của người khác và mau chóng nói về mình để lôi kéo sự chú ý đến mình. Tuy nhiên, khi để cái tôi ích kỷ bành trướng, khi cố gắng thể hiện mình thì chúng ta đang tự chuốc lấy những thất bại: mọi người xa lánh và nguy hiểm hơn cả là tự tạo ra sự trống rỗng trong tâm hồn. Tâm trạng bất an là không thể tránh khỏi. Ngược lại, khi biết nhường vinh dự của ta cho người khác, biết vui khi thấy người khác vui, biết lắng nghe người khác nói, chúng ta sẽ tìm được sự bình an sâu xa trong tâm hồn. Đây là phần thưởng quý giá cho người sống vị kỷ.

Phê bình, chỉ trích người khác là điều mà chúng ta hay làm. Chúng ta dễ dàng nhìn thấy “cái rác” nơi người khác mà lại chẳng nhìn thấy “cái xà” nơi mình. Điều tốt người ta làm, chúng ta ít nhận ra để khích lệ, nhưng chúng ta lại dễ dàng thấy khuyết điểm nơi anh em. Chúng ta hay ảo tưởng là khi chỉ trích, phê bình người khác thì họ sẽ biết ơn, thán phục ta. Chúng ta hay chỉ trích không phải vì muốn người khác được nên tốt hơn cho bằng chúng ta đang cố chứng minh “tôi khôn hơn anh, tôi giỏi hơn anh hay tốt hơn anh…”. Kết quả của việc phê bình, chỉ trích thường ngược lại những gì ta muốn: bạn bè phản kháng, bới móc những tật xấu của ta hoặc tình trạng của người ta chỉ trích sẽ xấu hơn. Khi đó, ta càng bất an hơn. Chúng ta cũng hay “mặc” cho những “hành động ích kỷ” đó một “cái áo” rất đẹp: tôi muốn tốt cho anh, góp ý cho anh… Nhưng chúng ta quên rằng: chỉ trích và góp ý chân tình cách nhau rất xa. Vì thế kết quả của nó cũng trái ngược nhau.

Mùa xuân không phải lúc nào cũng ấm áp, vui tươi. Nó cũng có chút nóng nực của mùa hạ, pha chút buốt giá của mùa đông và cả chút heo hắt của mùa thu. Nhưng mùa xuân vẫn được mệnh danh là mùa của tình yêu, mùa của hạnh phúc, mùa của bình an và mùa của sức sống. Đời sống chung cũng thế, cũng có lúc chúng ta nóng nảy, nguội lạnh hay đông cứng… Nhưng những điều đó chỉ là và chỉ nên là một chút, một chút thôi. Nếu mọi người đều gắng sức xây dựng cộng đoàn, nhiệt tâm lo cho “căn nhà chung”, bỏ qua những ý riêng, chấp nhận những khác biệt thì hạnh phúc ắt sẽ hiện diện, cộng đoàn sẽ mang sức sống của mùa xuân.

Chính cái nhìn về sự việc của mỗi người sẽ quyết định thái độ sống:

“Những suy nghĩ cuả chúng ta giống như những hạt giống; mỗi suy nghĩ tạo ra hoa và quả riêng. Khi chúng ta học cách kiểm soát những ý nghĩ của chúng ta thì chúng ta sẽ có hạnh phúc và bình an hơn ở trong tâm hồn. Tư duy tích cực dạy cho ta cách suy nghĩ thay vì phản ứng, hướng dẫn cuộc đời ta thay vì để hoàn cảnh và hành vi của người khác hướng dẫn tinh thần ta” (khuyết danh).

Cùng với xuân đất trời, ước mong mỗi người chúng ta tìm được “xuân tâm hồn” cho riêng mình và tỏa lan hơi ấm ra bầu khí chung. Cầu mong Chúa xuân hiện diện trên từng người và toàn thể cộng đoàn chúng ta.
Gs. Mai Văn Tuyến